- دسته بندی:
- حجامت
- طب سنتی دکتر سریتا
آن‌چه می‌خوانید
فواید حجامت یا (cupping) در طب سنتی و طب مدرن تقریبا ثابت شده است و این روش درمانی سنتی و باستانی را راهی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و درمان بیماری‌های مختلف می‌دانند. حجامت نوعی درمان جایگزین است که از کشور چین آغاز شده است. این شامل قرار دادن فنجان روی پوست برای ایجاد مکش است. مکش ممکن است باعث بهبودی جریان خون شود. طرفداران همچنین ادعا می کنند که مکش به تسهیل جریان “چی” در بدن کمک می کند.
حجامت درمانی یا کوزه اندازی تر با اصلاح کیفیت خون و دفع مواد زاید از آن با هدف درمان بسیاری از بیماری‌ها یا پیشگیری از ابتلا به آنها انجام می‌شود. اما یک متخصص حرفه‌ای و باتجربه اعمال یداوی طب سنتی، حجامت برای همه افراد و هر زمانی توصیه نکرده و انجام نمی‌دهد. بهترین افراد برای انجام حجامت، افرادی هستند که دارای خون زیادی بوده و در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی هستند.
بهترین زمان برای انجام حجامت (Cupping Therapy) هم فصل بهار، پاییز، ایام حزیران و روزهای 12 تا 15 هر ماه قمری است. چرا که در این ایام بدن انسان تحت تاثیر جاذبه ماه قرار گرفته و خون به سطح نزدیک تر و رقیق تر شده و دفع مواد زائد از آن راحت تر گردیده است.
شما کاربران گرامی می توانید اقدام به رزرو وقت با بهترین پزشکان طب سنتی و بهترین مرکز حجامت در تهران یعنی دکتر سریتا نمائید و در صورت تشخیص حجامت (کوزه اندازی تر انجام دهید.)
تاریخچه حجامت
چی یک کلمه چینی به معنی نیروی زندگی است. گفته می شود که یک کیمیاگر و گیاه داروی معروف تائوئیست ، Ge Hong ، ابتدا حجامت را انجام داده است. وی از سال 281 تا 341 قبل از میلاد زندگی می‌کرد. بسیاری از تائوئیست‌ها معتقدند که حجامت به تعادل یین و یانگ یا مثبت و منفی در بدن کمک می‌کند. تصور می‌شود که برقراری تعادل بین این دو حالت افراطی به مقاومت بدن در برابر عوامل بیماری زا و همچنین توانایی آن در افزایش جریان خون و کاهش درد کمک می‌کند.
این روش فواید فراوانی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها دارد. انواع حجامت برای کمک به تسکین درد در نقاط مختلف بدن، التهاب، جریان خون، آرامش و حتی به عنوان یک ماساژ عمیق می‌تواند برای شما بهترین گزینه باشد. اولین کشوری که به شکل علمی این موضوع را دنبال کرد، کشور آمریکا بود و پزشکان زیادی در این خصوص به فعالیت پرداختند. در این مقاله می‌خواهیم به طور مفصل به تعریف حجامت و فواید آن بپردازیم.
مطالعه بیشتر: حجامت چیست و چه فوایدی دارد
فواید حجامت در طب سنتی
از خواص حجامت می‌توان به افزایش گردش خون در ناحیه قرارگیری فنجان‌ها اشاره کرد. این ممکن است تنش عضلانی را کاهش دهد، که می‌تواند جریان خون را بهبود بخشد و باعث ترمیم سلول شود. همچنین ممکن است به تشکیل بافت‌های پیوندی جدید و ایجاد رگهای خونی جدید در بافت کمک کند. در ادامه مقاله، فواید حجامت برای تقویت سیستم ایمنی بدن و درمان بیماری‌های مختلف بررسی می‌کنیم.
مکش فنجان‌ها باعث افزایش گردش خون در ناحیه قرارگیری فنجان‌ها می‌شود. جریان خون اضافی در آن منطقه می‌تواند به کاهش تنش عضلانی کمک کرده و باعث ترمیم سلول شود. افزایش گردش خون همراه با حجامت به کاهش ظاهر سلولیت نیز کمک می کند.
-حجامت باعث دفع سموم از بافت‌ها می‌شود
بله، شما اندام‌هایی دارید که سموم را از خون دفع می‌کند. اما سبک زندگی مدرن بدن شما را با سموم زیاد می‌کند. حجامت باعث دفع این سموم از بدن می‌شود. جریان خون متمرکز با دفع سموم ساخته شده از طریق سیستم لنفاوی به بدن شما کمک می‌کند. (سیستم لنفاوی شما مسئول از بین بردن سموم و مواد زائد بدن شما است.)
-حجامت اضطراب را کاهش می‌دهد
وقتی مکش توسط فنجان‌ها روی سطح پوست شما انجام شود، سیستم عصبی پاراسمپاتیک درگیر می‌شود. این باعث آرامش عمیق برای حرکت در کل بدن می‌شود. (سیستم عصبی پاراسمپاتیک باعث کاهش ضربان قلب، کمک به هضم غذا و افزایش فعالیت روده و غدد می‌شود).
-حجامت می‌تواند علائم کشیدگی و زخم ها را کاهش دهد
افزایش جریان خون، بدن شما را قادر می‌سازد سموم را دفع کند، گردش خون لنفاوی را بازیابی و به از بین بردن ورم (مایعات اضافی) و کاهش زخم کمک می‌کند. مطالعات نشان داده است که حجامت بر روی علائم کشیدگی و جای زخم حتی در مناطقی که از ناحیه استفاده از لیوان‌ها فاصله زیادی دارند، اثرات مثبت دارد.
روش انجام حجامت چیست
حجامت و بادکش، یکی از اعمال یداوی در طب سنتی یا همان طب مکمل به حساب می‌آیند. در این روش درمانگر یک فنجان مخصوص را برای چند دقیقه روی پوست می‌گذارد. این فنجان مکش ایجاد می‌کند. این فنجان معمولاً از جنس شیشه، بامبو، سفال، سیلیکون و… است. بیشترین کاربرد این روش درمانی در زمینۀ پیشگیری است. از بدن در مقابل ابتلا به انواع بیماری‌ها محافظت می‌کند. در درمان بیماری‌هایی مانند سردردهای عصبی و میگرنی، چربی، قند، اورۀ خون، سنگ‌های کلیوی و کیسۀ صفرا مؤثر است.
انواع حجامت چیست
حجامت به دو روش انجام می‌شود. خشک و مرطوب. هر کدام از این ها با تشخیص پزشک انجام می شود. در مواردی که بیمار توان دریافت حجامت تر و خروج خون را نداشته باشد، از حجامت خشک استفاده می کنند. قبل از انجام هر کدام، باید بدانیم تفاوت این دو حجامت چیست و چرا باید قبل از تصمیم گیری، با پزشک متخصص مشورت کرده باشیم.
انواع حجامت در بهترین مرکز حجامت درمانی در تهران
حجامت دارای آداب خاصی است و قبل و بعد از حجامت درمانی باید افراد نکاتی را رعایت کنند. برخی از انواع حجامت عبارتند از:
- حجامت خشک
- حجامت تر
- حجامت عام
- حجامت سر
- حجامت کبد
- حجامت ساق پا
- حجامت کمر
- حجامت نقره
- حجامت پشت گوش
- حجامت خورشیدی و …
حجامت خشک
پزشک از ماده‌ای قابل اشتعال، مانند الکل، گیاهان یا کاغذ استفاده می‌کند؛ آن را در فنجان می‌گذارد و به آتش می‌کشد. تا زمان خاموش‌شدن آتش، حدود سه دقیقه، فنجان روی پوست می‌ماند. هم‌زمان با خنک‌شدن هوای داخل فنجان خلاء ایجاد می‌شود و مکش باعث می‌شود پوست حجیم شود و رگهای خونی گسترش پیدا کنند. برای مکش از پمپ پلاستیکی هم به جای آتش استفاده می‌شود. گاهی درمانگران از فنجان‌های سیلیکون استفاده می‌کنند؛ این فنجان‌ها به‌راحتی روی پوست حرکت می‌کنند و برای ماساژ استفاده می‌شوند.
شاید فکر کنید فرق بادکش و حجامت چیست و چرا نام این دو فرق می‌کند. در کتب قدیم، اسمی از بادکش نیامده است و به مرور زمان و با ورود پزشکی مدرن، اسم بادکش به جای حجامت خشک آورده شده است. بادکش همان حجامت خشک است که بدون تیغ زدن انجام می‌شود.
حجامت مرطوب یا تر
یکی دیگر از انواع حجامت، حجامت مرطوب است. در این روش فنجان به مدت سه دقیقه روی پوست قرار می‌گیرد. مکش خفیفی انجام می‌شود. سپس درمانگر، فنجان را برمی‌دارد، با یک اسکنال کوچک برش‌های سطحی و کوچک روی پوست ایجاد می‌کند. دوباره کار مکش را تکرار می‌کند تا مقدار کمی خون خارج شود. در اولین جلسه، شاید سه یا پنج فنجان استفاده شود. گاهی فقط یکی استفاده می‌شود که وضعیت بیمار بررسی شود.
در پایان از پماد آنتی‌بیوتیک و باند برای جلوگیری از عفونت استفاده می‌شود. پوست در عرض 10 روز به حالت طبیعی برمی‌گردد. طرفداران حجامت مرطوب، بر این باورند که این روش، مواد و سموم مضر بدن را از بین می‌برد و حالت تسکین‌دهنده دارد. اما این موضوع ثابت نشده است. بعضی افراد، از «حجامت سوزنی» استفاده می‌کنند. در این روش درمانگر اول سوزن را وارد بدن می‌کند، سپس فنجان را روی آن می‌گذارد.
برای انجام هر کدام از این دو روش، باید بدانیم کجا حجامت کنیم که بیشترین نتیجه را داشته باشد. قبل از این‌که بدانیم حجامت چیست، باید در مورد دلایل اصلی روی آوردن به این عمل فکر کنیم. هر کسی با توجه به مزاج و شرایط بدنی خودش، باید نسبت به انجام فصد، حجامت، بادکش یا حتی زالو درمانی و ماساژ از پزشک متخصص مشورت بگیرد.
بهترین زمان انجام حجامت
در فصل بهار خون به غلیان و جوشش می‌افتد و مواد سمی و زاید در خون افزایش پیدا می‌کنند؛ به طوری که در این فصل بسیاری از بیماری‌ها شایع می‌شوند. بنابراین بهترین زمان انجام حجامت برای انجام این عمل فصل بهار است. بهترین زمان برای حجامت‌های پیشگیرانه از اوایل اردیبهشت تا اواخر خرداد و نیمۀ دوم ماه قمری است. روزهای چهارشنبه و جمعه روزهای خوبی برای این عمل نیست. سایر روزهای هفته انجام آن مانعی ندارد. بهترین روز حجامت در روزهای فرد مخصوصاً عصر یکشنبه و صبح پنجشنبه است.
محدودیت سنی در حجامت
به گفتۀ متخصصان طب سنتی، حجامت از سنین نوزادی، به‌خصوص در نوزادانی که زردی دارند تا افراد 80 تا 90 سال بسیار مفید است. می‌توان برای همۀ موارد از آن استفاده کرد؛ به جز شرایط خاصی که فرد در مراجعه به پزشک طب سنتی باید مطرح کند.
افزایش قد با حجامت برای کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسالان
چه کسانی نباید حجامت کنند
در بین کتاب‌ها و مراجع زیادی می‌بنییم که حجامت برای بعضی افراد ممنوع است. شاید این افراد بدانند حجامت چیست و تصور کنند که به آن نیاز دارند، اما با توجه به شرایط بدنی، باید از انجام آن خودداری کنند.
- نوزادان از تولد تا چهار ماهگی
- خانم‌ها در دوران قاعدگی و عادت ماهیانه
- افرادی که مشکل کمبود پلاکت خون دارند.
- کسانی که با استفاده از روش‌های درمانی سنتی دچار غلبۀ شدید بلغم می‌شوند.
- زنان باردار تا ماه چهارم بارداری
- مبتلایان به فشار خون مقطعی بالا
-حجامت می‌تواند رگهای واریسی و رگهای عنکبوتی را بهبود بخشد
رگهای واریسی دقیقاً در زیر پوست، مانند رگهای متورم و مایل به آبی دیده می‌شوند. آنها هنگامی اتفاق می‌افتند که دریچه‌‍‌های داخل رگ به درستی کار نمی‌کنند – دریچه‌ها به طور موثری خون را از عضله به قلب نمی‌رسانند، بنابراین خون متراکم می‌شود و رگ‌ها پیچ خورده و برآمده می‌شوند. حجامت با بازگشت جریان خون و اکسیژن تازه به مناطق مشکل دار کمک می‌کند. متوجه خواهید شد که رگهای واریسی بعد از اولین جلسه سبک تر به نظر می‌رسند، اگرچه یک سری جلسات حجامت طول می‌کشد تا نتایج ماندگار داشته باشید.
-حجامت می‌تواند گرفتگی را برطرف کرده و به درمان آسم کمک کند
احتقان (تجمع مایعات یا بلغم در ریه‌های شما) ناشی از سرماخوردگی، برونشیت یا حتی آسم با حجامت قابل درمان است. با مکش فنجان‌ها احتقان از بین رفته و دفع می‌شود. این ماده خون و لنف غنی از اکسیژن را به سمت ریه‌ها و سایر عضلات تنفسی شما می‌آورد. فنجان‌ها را معمولاً به پشت می گذارند، اما ممکن است روی سینه نیز قرار بگیرند.
درمانگر شما ممکن است فنجان‌ها را در جای خود ثابت نگه‌دارد، یا ممکن است آنها را به آرامی با یک حرکت رو به بالا بلغزاند تا حرکت مایع لنفاوی را تسهیل کند. از حجامت صورت می توان برای رفع انسداد سینوس‌ها نیز استفاده کرد. شما کاربران گرامی می توانید در بهترین مرکز حجامت در تهران و انجام دیگر خدماتی مانندبا ما در تماس باشید. در کلینیک دکتر سریتا همچنین می‌توانید از خدمات بهترین دکتر طب سوزنی نیز بهره‌مند شوید.
-حجامت می‌تواند انسداد روده بزرگ را از بین ببرد و به هضم غذا کمک کند
حجامت به درگیر شدن سیستم عصبی پاراسمپاتیک کمک می کند، که باعث افزایش جریان خون در دستگاه گوارش می‌شود. حجامت ملایم بر روی شکم باعث تحریک داخلی اندام‌های گوارشی شما می‌شود. این ماده به حالت پریستالسیس کمک می‌کند (انقباضاتی که غذا را از طریق دستگاه گوارش به شما فشار می‌دهد)، به پاک شدن انسداد روده بزرگ کمک می‌کند، خون و مایعات بدن را به حرکت در اندام‌های بدن ترغیب کرده و به رفع سوءهاضمه کمک می‌کند.
کاربردهای حجامت
فواید و خواص حجامت در درمان بیماری‌های زیر بسیار وسیع و پر کاربرد است. در طب سنتی ایرانی به فواید بسیار از حجامت اشاره شده است مانند
- ترک اعتیاد
- چربی، قند و اوره و فشار خون
- جوش‌ها و لک‌های صورت
- آلرژی و بیماری‌های پوستی
- سکته قلبی و مغزی
- ریزش مو و شوره سر و حذف موهای بلند بدن
- رماتیسم و دیسک کمر و کمر درد
- آسم و سرفه و تنگی نفس
- سرماخوردگی مزمن، آنفولانزا و سینوزیت
- عفونت و بیماری‌های زنان
- کنترل بیماری‌های عصبی و روانی
- سنگ کلیه و کیسه صفرا
- برخی از انواع سرطان
- هپاتیت ب
- سردردهای عصبی و میگرن
بهترین متخصصان حجامت در تهران
وقتی مساله طب سنتی و حجامت در تهران، به میان می‌آید، با صدها اسم رو به رو می‌شویم؛ اما از نظر ما متخصص طب سنتی کسی است که علاوه بر دانش تجربی، در این زمینه تحصیل کرده و مدارک و دوره‌های علمی را پشت سر گذاشته باشد. در این مقاله، چند نفر از بهترین پزشکان طب سنتی شهر تهران را معرفی می کنیم.
- دکتر قدیر محمدی دکتری تخصصی طب سنتی از دانشگاه شهید بهشتی
- دکتر سهراب دهقان دکتری تخصصی طب سنتی از دانشگاه شهید بهشتی
- دکتر عباس جوشن دکتری تخصصی طب سنتی از دانشگاه شهید بهشتی
- دکتر زهرا کاشانی دکتری تخصصی طب سنتی از دانشگاه شاهد
- دکتر فاطمه مرادی دکتری تخصصی طب سنتی از دانشگاه علوم پزشکی
چه کسانی نباید حجامت کنند
حجامت نباید در مناطقی که پوست نازک شده، تحریک شده یا ملتهب شده است، یا بر روی عروق، وریدها، غدد لنفاوی، چشم‌ها، روزنه‌ها یا هرگونه شکستگی انجام شود. زنانی که باردار هستند و در دوران قاعدگی دختران و خانم‌ها، کودکان زیر 2 سال، بزرگسالان مسن بالای 70 سال و افرادی که بیماری خاصی دارند (مانند سرطان، نارسایی عضو، هموفیلی، ورم، اختلالات خونی و برخی از انواع بیماری‌های قلبی) از جمله افرادی هستند که نباید حجامت کنند.
افرادی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنند نیز نباید حجامت را امتحان کنند. اگرچه نادر است، سایر عوارض جانبی گزارش شده شامل تاول، هموفیلی اکتسابی A، ترومبوسیتوپنی، کم خونی فقر آهن، کلوئیدها، پانیکولیت و رنگدانه‌های پوستی است. عفونت، زخم و از دست دادن خون ممکن است با حجامت تر رخ دهد.
فواید حجامت چیست
مردم به خاطر فواید حجامت از آن برای بسیاری از اهداف استقبال می‌کنند؛ از جمله کمک به درد، التهاب، جریان خون، آرامش و به‌عنوان یک نوع ماساژ عمیق بدن. دربارۀ این‌که حجامت چیست و چه‌طور روی بدن اثر می‌گذارد، مطالعات علمی فراوانی انجام نشده است. طبق گزارشی که در سال 2015 در مجلۀ پزشکی سنتی منتشر شده است، حجامت در درمان آکنه، تبخال و کنترل درد مفید است.
در سال 2012 در مجلۀ «PLoS One» مقاله‌ای منتشر شد؛ در آن گفته شده بود محققان استرالیایی و چینی 135 تحقیق دربارۀ این‌که «حجامت چیست و فواید حجامت» انجام دادند. آنها نتیجه گرفتند همراهی آن با روش‌های درمانی دیگر مثل طب سوزنی یا دارو درمانی می‌تواند در درمان مشکلات زیر مؤثر باشد. البته در این زمینه به مطالعات بیشتری نیاز است.
- تبخال
- آکنه
- فلج صورت
- اسپوندیلوز گردنی
- اختلالات خون مانند کم‌خونی و هموفیلی
- بیماری‌های روماتیسمی، مانند آرتریت و فیبرومیالژیا
- باروری و اختلالات زنان
- مشکلات پوستی مانند اگزما و آکنه
- فشار خون بالا
- اضطراب و افسردگی
- تراکم برونشیت ناشی از آلرژی و آسم
- رگهای واریسی
- سرفه‌کردن
- مشکلات گوارشی
- درد
فواید حجامت ازنظر چهره‌های مشهور
حدود ده سال قبل، بازیگری به نام گوئینت پالترو بر روی فرش قرمز، جای گِرد حجامت بر پشتش را به همه نشان داد. او آرامش‌بخش بودن این روش اشاره کرده است. برخی بازیگران معروف هم این روش را حمایت می‌کنند و از فواید حجامت می‌گویند. جسیکا سیمپسون، لیدی گاگا و ویکتوریا بکهام از جمله این افراد هستند. آنها معتقدند که برای برطرف کردن بیماری‌های جسمی مختلف می‌توان از این روش استفاده کرد.
فواید حجامت به نظر ورزشکاران
شناگر چینی، ونگ کوون که در المپیک ۲۰۰۸ موفق به کسب مدال شد، دارای جای حجامت در پشت خود بود. از آن‌جایی که اکثر ورزشکاران همواره به دنبال بهبود سلامت و عملکرد خود هستند، تمایل‌شان به حجامت بیشتر شده است. اندی موری ورزشکار دیگری است که از فواید حجامت همراه با سایر روش‌های درمانی برای کاهش سفتی و سختی عضلات و از بین بردن زخم‌های پشتش استفاده می‌کند.
کجا حجامت کنیم
قبل از حجامت باید بدانیم کجا حجامت کنیم که بیشترین میزان اثرگذاری و کمترین عوارض را داشته باشد. اگر ندانیم کجا حجامت کنیم و محلی را بی دلیل انتخاب کنیم، ممکن است عوارضی مانند سوختگی، حساسیت پوست، غلبه بیشتر بیماری و حتی عفونت‌های خونی را تجربه کنیم. فواید حجامت نباید باعث شود که نسبت به عوارض حجامت در زمان و مکان بد، بی توجه باشیم.
حتماً به بهداشتی بودن کلینیک طب سنتی و تخصص پزشکان توجه کنید. کلینیک دکتر سریتا و سلامتکده بانوکا با رعایت تمام موارد بهداشتی و پزشکی، تمام انواع یداوی مثل حجامت، بادکش، زالو درمانی و فصد را انجام می‌دهد. شاید نیاز به حجامت خاص در یک نقطه باشد یا برعکس، حجامت عام برای فرد کفایت کند. تشخیص این‌که کجا حجامت کنیم، بهترین زمان حجامت چه زمانی است و کدام منطقه بدن نیاز به حجامت خشک یا تر دارد، باید به پزشک متخصص سپرده شود.
نکات قبل از حجامت چیست
قبل از انجام حجامت پزشک حتماً باید شرایط بیمار را بررسی کند. معاینۀ دقیق و شرح احوال دقیق بیمار بسیار مهم است. سپس باید پزشک تشخیص بدهد که آیا به درمان بیمار کمک می‌کند یا نه. سپس نوع آن را تعیین کند.
موارد مهم قبل از انجام حجامت
بعد از این‌که تصمیم گرفتیم کجا حجامت کنیم، باید بعضی مسائل را نیز رعایت کنیم. این مسائل به ظاهر ساده در نتیجه نهایی تاثیرگذارند.
- بیمار نباید انگشتر عقیق به دست داشته باشد.
- در حالت گرسنگی و با شکم پر مضر است.
- نباید عینک روی چشم باشد.
- تقریباً از یک ساعت قبل، شربت آب انار یا انار، عسل، ماء‌الشعیر یا مایعات فراوان مصرف شود. این عمل غلظت خون را کم می کند.
- از دوازده ساعت قبل، سیگار کشیدن، ممنوع است.
-
مراقبت های بعد از حجامت چیست
بعد از انجام عمل حجامت باید به این نکته‌ها توجه کرد.
- برای جبران ضعف احتمالی شربت عسل بسیار مفید است.
- تا 24 ساعت ورزش یا کار سنگین ممنوع است.
- تا 12 ساعت قبل و بعد از عمل، نزدیکی ممنوع است.
- تا دوازده ساعت بعد، سیگار کشیدن ممنوع است.
- تا 24 ساعت نباید ماهی، لبنیات و غذای شور و سرد و تند مصرف شود.
- حداقل تا 12 ساعت پس از انجام حجامت برای جلوگیری از عفونت زخم، حمام‌کردن ممنوع است.
علت خون نیامدن در حجامت چیست؟
علت حجم کم خونریزی هنگام حجامت به عوامل متعددی بستگی دارد. مواردی که نام می‌بریم در نتیجه نهایی حجامت تاثیرگذارند.
- ممکن است تیغ حجامت سطی زده شده باشد
- ممکن است فرد حجامت کننده غلظت خون بالایی داشته باشد
- ممکن است بادکش قبل از حجامت به درستی انجام نشده باشد.
آماده شدن برای گرفتن وقت حجامت
حجامت یک درمان طولانی مدت است که ممکن است به کاهش علائم هر دو بیماری موقتی و مزمن کمک کند. اگر تصمیم دارید حجامت را امتحان کنید، استفاده از آن را به عنوان یک مکمل برای ویزیت‌های دکتر فعلی خود در نظر بگیرید، نه یک جایگزین. در اینجا مواردی وجود دارد که باید قبل از شروع درمان با حجامت در نظر بگیرید:
- پزشک حجامت در معالجه چه شرایطی دارد؟
- پزشک از چه روشی برای حجامت استفاده می‌کند؟
- آیا امکانات بهداشتی موجود است؟ آیا پزشک اقدامات ایمنی را انجام می دهد؟
- آیا پزشک مجوزهای لازم را دارد؟
- آیا کلینیک مورد مجوزهای لازم و استاندارد برای انجام حجامت را اخذ کرده است؟
