بیتکوین نخستین شبکه مالی کاملاً باز دنیاست. نظام مالی که از مرزهای بانکداری سنتی فراتر رفته است و بدون پشتوانه و وجود نهاد مقرراتگذار جای خود را در سیستم مالی دنیا باز کرد و توسط یک یا گروهی از برنامهنویسان با نام مستعار ساتوشی ناکوموتو ایجاد شد. تراکنش فوری و بدون واسطه، پرداخت جهانی، کارمزد بسیار پایین و بیتاثیری تحریم بر باز کردن حساب بیتکوین از ویژگیهای این پول است. همچنین بیتکوین از روشهایی از جمله exchange خرید با سایر ارزها و درآمد قطرهای در ازای مشاهده تبلیغات حاصل میشود. وبسایتهایی نیز وجود دارند که به اعضای خود بیتکوین رایگان میدهند، عملکرد این وبسایتها عموماً مبتنی بر بختآزمایی است. سپس بیتکوین میتواند با تبدیل شدن به سایر ارزها یا خرید از درگاه بیتکوین فروشگاهها به فضای واقعی ورود پیدا کند.
بیتکوین که از رمزنگاری کلید عمومی استفاده میکند به کاربران امکان میدهد بدون هیچ واسطهای انتقال پول غیرقابل بازگشت انجام دهند.
بیتکوین با روشهای سنتی متفاوت است. اول اینکه هیچ مرکزیتی ندارد و هیچ کسی مالک یا کنترلکننده شبکه آن نیست و یک ساختار فرد به فرد دارد. بیتکوین نخستین شبکه مالی کاملاً باز دنیاست به طوری که برای ایجاد یک سرویس مالی در سیستم بانکداری سنتی باید با یک بانک قرارداد بست و با قوانین دست و پاگیر و بسیار محدودکنندهای روبهرو شد اما در شبکه بیتکوین هیچ کدام از این محدودیتها وجود ندارد و افراد نیازی به هیچ مجوز یا همراهی به منظور ایجاد یک شبکه مالی جدید بر پایه بیتکوین ندارند. بیتکوین پول یا ارز مخصوص به خودش را دارد. شبکههای ویزا و مسترکارت یا دیگر شبکههای داخل کشور، تراکنشها را با ارزهای سنتی مانند دلار آمریکا یا یورو انجام میدهند، این در حالی است که بیتکوین تراکنشها را با واحد پولی جدید خود انجام میدهد.
آنچه بیتکوین را منحصربهفرد میسازد، این است که میتواند اولین نظام پرداخت دیجیتال کاملاً غیرمتمرکز بدون نیاز به بانک و بانکهای مرکزی باشد. از سوی دیگر در کنار بیتکوین ابزارهای مالی دیجیتالی دیگری نیز وجود دارند. برخی پیشبینی میکنند که معادلهای دیگر بیتکوین در سالهای آتی ممکن است از نظر اهمیت از بیتکوین پیشی بگیرند. بنابراین هر تعریفی که از بیتکوین عرضه شود باید دیگر مشابههایش را نیز تحت پوشش قرار دهد. ابزارهای مالی رقیب بیتکوین همگی انشعابات نرمافزاری بیتکوین محسوب میشوند. لایتکوین، پیپیکوین و مانند آن از جمله ارزهای قابل ذکر مشابه هستند و ارزش هر بیتکوین در هنگام نگارش این گزارش 227 دلار و حجم معاملات آن پنج میلیون و 987 هزار و 265 دلار بوده است که افزایش چشمگیری را در مدت کوتاه حضورش در معاملات پشت سر گذاشته است.
بیتکوین در سال 2008 با ارسال نامهای ناشناس آغاز به کار کرد. نامهای که با عنوان بیتکوین با اسم ساتوشی ناکاموتو در اینترنت فراگیر شد و نخستین بلوک 50 بیتکوینی در سال 2009 با مذاکرات افرادی در فروم bitcoin talk قیمتگذاری شد و پس از آن اولین تراکنش قابل توجه به ارزش 10 هزار بیتکوین اتفاق افتاد که برای خرید مستقیم دو پیتزا هزینه شد.
ساتوشی ناکاموتو اسم مستعار فرد یا افرادی بود که پروتکل اولیه بیتکوین را در سال 2008 طراحی کردند و آن را در سال 2009 وارد شبکه کردند اما از این بازی کنار نکشیدند بلکه خود را در برابر طراحی نرمافزار اصلی بیتکوین مسوول میدانستند و در ارائه اطلاعات فنی در فروم bitcoin talk و شفافسازی و رونق آن فعالانه عمل میکردند اما هیچگاه هویت اصلی آنها مشخص نشد. حتی نزدیکترین گروههای شناساییشده درگیر در این اتفاق که حتی 72 ساعت پس از انتشار بیتکوین نسبت به ثبت دامنه اینترنتی bitcoin.org اقدام کرده بودند موضوع را انکار کردند.
پس از آن در ششم آگوست سال 2010 گروههای داوطلب زیادی در نقاط مختلف در تراکنشهای آن نقش داشتند اما در پانزدهم آگوست همان سال بزرگترین مشکل امنیتی این سیستم اتفاق افتاد. به طوری که 184 میلیارد بیتکوین طی یک تراکنش تولید شد اما در مدت زمان کوتاهی با حل مشکل پیش آمده، پاک شد و پروتکل آن به روز شد. پس از آن نهادهای زیادی برای پذیرش بیتکوین در سیستمهای مالی خود اعلام آمادگی کردند و اکنون در برخی کشورها نیز بیتکوین به عنوان ارز رایج برای خرید و فروش پذیرفته شده است.