ستفاده از" نع
یکی از دلایل موفقیت افراد بحثی است به نام " نعمت فرصت". زمانی که برای به دست آوردن تخصصی اقدام میکنیم یا برای انجام کاری وقت میگذاریم، و یا حتی سادهتر از آن، زمانی که برای امتحانی ساده یا دورهای آموزشی وقت میگذاریم، باید موضوع مهمی را در ذهنمان داشته باشیم، اینکه ما فرصت مناسبی داریم یا توانستهایم ایجاد کنیم که باعث شده روی این کار وقت بگذاریم.
موفقیت قوانین خودش را دارد. قبل از توضیح بحث " نعمت فرصت" یک قانون مهم را عمیقتر بررسی میکنم:
یکی از قوانین موفقیت در کارهایی که تخصصی هستند و نیازمند تواناییهای خاص هستند، قانونی است به نام "10 هزار ساعت تمرین تخصصی". اولین بار با این قانون در کتاب "استثناییها یا جدا افتادگان" (به انگلیسی: OUTLIERS) مالکوم گِلدوِل آشنا شدم. بر اساس این قانون، افرادی که به قله افتخارات زمینه کاری خود رسیدهاند، بخش اعظم موفقیتشان را مدیون آن هستند که 10 هزار ساعت تمرین کردهاند.
این نظریه در سال 1993 طی تحقیقاتی که از سوی دکتر اندرس اریکسون (K. Anders Ericsson) انجام شد ارائه گردید. اینکه واقعاً "ده هزار ساعت کار تخصصی" عدد دقیقی است؟ بهطور قطعی نمیشود نظر داد. ولی با توجه به تحقیقات و مطالعاتم حداقل شش هزار ساعت را قطعی میدانم. اختلاف بین 6 هزارتا 10 هزار ساعت، شاید ناشی از پارامترهای دیگر مثل: سن، هوش، موقعیت زمانی، مکانی و خانوادگی فرد باشد.
در کشور ما برخی ساعات تمرین کمتری را پیشنهاد میدهند و توجیه و توضیح یکی از دوستان این بود:
به نظر من دو هزار ساعت هم کافی است چون در کشور ما مردم روی موضوعات خیلی تمرین نداشته و متمرکز نمیشوند!!!
اینکه تمرینهای آگاهانه میتواند عملکرد را بهبود ببخشد، موضوعی بدیهی به نظر میرسد. انتظار و توقع ما برای موفقیت هم موضوعی است که کمک میکند به موفقیتهای بیشتری برسیم. قطعاً با پیشرفت جهان در کنار زمان تمرین، کیفیت و روش تمرین هم مطرح میشود. الآن در کنار تمرین فیزیکی بحث مهمی وجود دارد به نام کنترل ورودیهای ذهن و تمرین ذهنی قدرتمند کننده، این تمرین هم باید بهموازات تمرینهای تخصصی روی کار موردعلاقه انجام شوند. هیچ محدودیتی برای پیشرفت وجود ندارد. اثر همین تغییر شیوه تمرینهاست که باعث شده رکوردهای زیادی مثلاً در المپیک، هر 4 سال شکسته شوند. در تمام رویدادها، قهرمانان هر نسل بهتر از نسل گذشته عمل میکنند. اکنون ما چنین پیشرفت و بهبودی را در زندگی حرفهای خود انتظار داریم، و نتایج باید طوری باشد که ما از پدران خود ثروتمندتر، قویتر و پرتوانتر باشیم و این نیازمند ایجاد "نعمت فرصت" است.
بحث " نعمت فرصت" بحثی بسیار مهم است، باید در صورت به وجود آمدن، از آن استفاده کرد و یا اینکه آن را به وجود آورد. منظور من از "نعمت فرصت" فرصتهای مناسبی است که در آن فرد زمان کافی یا حداقل زمان لازم را در اختیار دارد و میتواند روی بهترین و مؤثرترین روشهای موجود تمرکز بکند و با تمرین و تکرار به حد متخصصین و موفقان یکرشته وارد شود.
اگر نگاهی به زندگی افرادی که ازلحاظ تخصصی معروف هستند و در ضمن سن و سال کمی دارند، بکنید. یا زندگینامهشان را مطالعه کنید متوجه میشوید، که بعد از انتخاب هدف مناسب، مهمتر از استعداد و حداقل تمرین شش هزارساعته، آنها دارای نعمت فرصت مناسب بودهاند. خانواده یا اطرافیانشان محیطی را برای آنها حاضر کردهاند و یا اینکه در مکان و زمانی قرار داشتهاند که این شش هزار ساعت تمرین را طی چند سال انجام دهند ( حداقل 6 تا 10 سال). این "نعمت فرصت" برای آنها با توجه به شرایطشان ایجادشده است. در موفقیت افراد بزرگسال همین بحث تمرین و تمرکز و "نعمت فرصت" بهنوعی دیگر مطرح است. آنها هدفی را که علاقهمند هستند را انتخاب میکنند و مترصد و منتظر فرصت مناسب میشوند و یا اینکه طوری برنامهریزی میکنند که این فرصت مناسب ایجاد شود. مثلاً روزی دو ساعت از استراحت خود و یا کارهای اضافی خود میزنند و بر روی یادگیری تخصصی و یا انجام یک کار تخصصی وقت میگذارند. "نعمت فرصت" لازمه ی موفقیت است بدون داشتن فرصت مناسب برای یادگیری، تمرین و تمرکز و ارائه محصول ممکن نیست.
موضوع دیگری که مطرح است اینکه، هرروز رفتن در وادی متخصصها سخت میشود به دلیل اینکه، اکثر تخصصها پس از چند مدت وارد حیطه عمومیها میشود. زمانی داشتن مدرک کارشناسی در یکرشته تحصیلی تخصص محسوب میشد ولی الآن جزو نیازهای عادی برای یک کار محسوب میشود. پس اگر بخواهیم در کاری متخصص شویم باید زمان بیشتری بگذاریم.
البته خدا را شکر به دست آوردن تخصص در کسبوکار، حتی ورزش و موسیقی، مثل روش تحصیلات نیست که هر مرحله فقط باید ترمهای مشخص بیشتری بگذارید و قبول شوید تا به مدرک بالاتر برسید و هیچ راه میانبر قابلقبول و مجازی نداشته باشد. دو نفر بااستعداد و پشتکار متفاوت درراه به دست آوردن مدرک تحصیلی هر دو زمان تقریباً یکسانی را میگذرانند و این خوب نیست.
در دنیای واقعی فردی که در دنیای درون و دنیای بیرونش تمرین و تلاش و تمرکز بیشتری دارد و از شتابدهندههای مسیر گذار موفقیت استفاده میکند به موفقیتهای بهمراتب بیشتری میرسد. فرض کنید افزایش درآمد هم مثل افزایش تحصیلات پلهپله و آرام و بدون تغییر شیوه حرکت و مسیر بود. در آن موقع فردی مثل زاکربرگ یا جف بزوس هزاران سال باید ادامه کسب درآمد میدادند.
متأسفانه ما گاهی تفکر سبک رشد تحصیلی را در رشد کسبوکار وزندگی دخیل میکنیم که این کار اشتباهی است. به نظر من باید سیستم آموزش هم اصلاح شود تا افرادی که واقعاً تواناییاش را دارند سریعتر مسیر گذار تحصیلات را عبور کنند. و بتوانند از "نعمت فرصت" برای موفقیتهای بیشتر استفاده کنند.
یکی از ارزشهایی که الآن شاید بسیاری از افراد از آن غافل هستند، استفاده از "نعمت فرصت" های موجود در زندگی روزمره است، بسیاری از افراد موفق زمان زیادی را برای تماشای تلویزیون نمیگذارند، اخبار را مکرراً پیگیر نمیشوند، در کار اطرافیان خودشان فضولی نمیکنند. آنها تمرکزشان را بر روی هدفی که عاشقش هستند میگذارند و از فرصتهای محدود در طول روز برای کسب تخصص و عمیقتر شدن استفاده میکنند. یکی از توجیهاتی که شاید موجه به نظر بیاید این است که فلان فرد موفق در کودکی از "نعمت فرصت" خوبی برخوردار بوده و استفاده کرده، به همین دلیل موفق شده است. اما من از کودکی بهسختی مشغول کار بودم یا فرصت بودن با افراد موفق را نداشتم. پس نمیتوانم موفق شود. این جملات منطقی به نظر میرسد اما خوب نتیجهی مثبتی هم ایجاد نمیکند. اگر بهجای این توضیحات و توجیهات تصمیم بگیریم از "نعمت فرصت" های کوچک زندگیمان استفاده بکنیم و برای بهروزتر شدن و سریعتر رسیدن به سطح تخصصی از شتابدهندههای بیرونی و درونی استفاده کنیم،رسیدن به موفقیت در زندگیمان راحتتر و قابل انجام تر به نظر میرسد.
دوره عبور از مسیر گذار و دوره بهبود عزتنفس و اعتمادبهنفس یکی از شتابدهندههای خوب برای افرادی است که در کودکی و یا بزرگسالی در محیطی با فرصتهای مناسب نبودهاند. در این دورهها سعی کردهایم شیوه زندگی و سبک عمل افراد موفق را بررسی و ارائه بکنیم. اساس و پایه موفقیت در زندگی به نظر من "احساس خود ارزشمندی نهادینهشده در ضمیر ناخودآگاه" است و این موضوع را دوره عالی بهبود عزتنفس و اعتمادبهنفس توضیح و آموزش دادهام و توصیهام این است که همه افراد از آن استفاده کنند. دانستن آموزشهای این دوره البته بهتنهایی کافی نیست، ولی کمکی که میکند این است که ساعات تمرین تخصصی را کمتر و مسیر تمرین تخصصی را هموارتر میکند. در رابطه با دوره عبور از مسیر گذار درراه اندازی کسبوکار، بحث کمی تخصصیتر است. این دوره مخصوص افرادی است که دوست دارند درآمدی برای خودشان داشته باشند و در آن یاد میگیرند که چگونه از شرایط و "نعمت فرصت" ها برای رسیدن به خواستهشان استفاده کنند.
نکته بسیار مهم دیگری که لازم میدانم بگویم این است: اگر شما در شرایط مالی، مکانی، زمانی و خانوادگی مناسبی هستید که برای شما " نعمت فرصت " محسوب میشود. (مثل: ساعات کمکار، کار سبک بازمان آزاد، هزینه و استاد خوب برای آموزش کار موردعلاقهتان، آشنایان و اطرافیان خوب، اراده قوی، استعدادی خوب.) حتماً از آن استفاده کنید، شاید فرصت همیشه باشد ولی ما همیشه شرایط مناسب را نداشته باشیم.
کار امروز را به فردا نیندازید، هرلحظه که میتوانید از نعمت فرصتهای موجود و یا نعمت فرصتهای ساختهشده استفاده کنید.
ها